Is speciaal onderwijs niet eigenlijk heel normaal?

*Dit blog komt uit mei 2021*

Wij komen op veel verschillende scholen. Basisscholen. Middelbare scholen, Mbo’s, praktijkscholen en scholen voor speciaal onderwijs.

Over die laatste twee wil ik het even hebben. Want die zijn dus ‘speciaal’. Daar is de aanpak bijzonder en daar kun je alleen heen met een doorverwijzing en/of een achterstand.

Op die scholen zijn de docenten vooral pedagogisch aan het werk. Daar is de inhoud ondergeschikt aan de relatie en de sfeer in school. Daar zijn gedrag-doelen sociaal-emotionele ontwikkeling onderdeel van het curriculum. Daar zie ik met grote regelmaat de directeur bij de deur staan om alle leerlingen ‘goedemorgen’ te wensen. Daar zijn de klassen kleiner en is de aanpak persoonlijker (hoef je bijvoorbeeld niet de hele dag te zitten en te luisteren, als dat simpelweg niet lukt) en wordt er vooral met complimenten gestrooid en veel minder met sancties en straf.

Ik snap het, het is appels met peren vergelijken. De gelden zijn anders, de opdracht is anders enzovoort.

Wij zien de afgelopen periode zoveel stress op scholen. Toetsen moeten worden gemaakt, normen gehaald. Leerlingen zien het niet meer zitten, docenten zitten tot aan hun nek vol. Klassen zijn vol, iedereen rent en vliegt en tijd is er nauwelijks. Binnen die context lopen veel leerlingen met wie het écht niet goed gaat. Die gepest worden, zelfmoordgedachten hebben, nare dingen op seksueel gebied hebben meegemaakt, bij wie thuis van alles speelt. En ze kunnen nergens heen, want er is geen tijd.

Op deze manier jagen we straks echt heel veel mensen over de kling. De druk is te hoog en de tijd is te kort. En de nadruk ligt op de verkeerde dingen.

Ik wil er graag voor pleiten om veel van het speciale van het speciaal onderwijs, weer normaal te maken. Zodat er in het reguliere onderwijs misschien wat minder leerlingen bezwijken onder de druk. Zodat docenten tijd hebben om aandacht te besteden aan zaken die niet over hun vak gaan. Zodat er weer ruimte komt voor persoonlijk contact. Tussen leerlingen onderling, tussen leerlingen en docenten en binnen docententeams.

Is dat niet de basis waar de komende jaren aan gewerkt mag worden? Mag daar niet een zak geld heen, in plaats van de druk op scholen en kinderen op te voeren door te zeggen dat er ‘grote achterstanden’ zijn op reken- en taalgebied?